Çocukluğumun Haymanasından-4

Yazar; Safire Öztürk Aksarı

HAYMANALI

Çocukluğumun Haymanasından-4

(Bende İz Bırakan Sağlıkçılar)

Çocukluğumda yer eden/iz bırakan sağlıkçılar; Tatar Doktor (Dr. Ahmet Elevken), Sıhhiye Yusuf Amca, Ebe Hacer ve iki katlı küçük ama işlevsel hastane…

Tatar Doktor

Adı Ahmet Elevken. Ama herkes ona “Tatar Doktor” derdi. Tüm hastalıklardan anlardı. Çocuk, genç, yaşlı her yaştan hastası olurdu. Haymana’da özel muayenehanesi olan İLK doktordu. Belli bir ücret karşılığında muayene eder, gerektiğinde de müdahale ederdi. Örneğin: kulak temizler, iğne vurur, dikiş atar, pansuman yapardı.

Kısa boylu, gözlüklü, bembeyaz önlüğü, boynunda hep asılı duran steteskop(*)’u ve kulağının arkasına iliştirdiği kalemiyle ilgi çekerdi.

Tez canlı, hızlı konuşur, “s” harfini “y” olarak söylerdi. Kendine güveni tamdı. Hastası ukalâlık yaptığında kovardı.

Muayenehanesi dolar taşar, hiç boş kalmazdı. Haymana’nın içinden ve köylerinden sürekli olarak hasta gelirdi. Çocuk hastalıklarında uzmandı. Yanık tedavisinde oldukça başarılıydı. Hastalarını tanır, unutmazdı. Eve çağrıldığında iki kat ücret alırdı. Arada bir yanlış teşhis koysa bile, en iyi doctor Tatar Doktor’du. Kendisini aşan durumlarda hastayı Ankara’ya yönlendirirdi.

Sıhhiye Yusuf Amca

Ben ve kardeşlerimin hayranlıkla izlediği bir sağlıkçıydı. Annem hasta da olsa hep iş yapar, hiçbir zaman yatıp dinlenmezdi. Her yapılan iğne, sanki annemin ayakta durmasını sağlardı.

Motorsiklet sesini duyduğumuzda hemen koşar pencereden bakardık. Yusuf amca elinde siyah doctor çantasıyla motorsikletinden inerdi. O zamanlar doktorların siyah çantası olurdu. Doktorlar acil durumlarda eve çağrıldığında hemen koşar gelirlerdi. Aileden birisi gibi olurdu.

Yusuf Amca motorsikletiyle tüm Haymanalıların ve yakın köylerin hastalarına iğne yapar, şifa dağıtırdı. Motorsikleti de Yusuf Amca gibi asil dururdu. Gerekli eşyaarının bulunduğu el dokuması heybe oturağın arkasında ona eşlik ederdi.

Sürekli kullandığı fötr şapkasıyla başını yana eğerek işine yoğunlaşırdı. İri cüssesiyle kendinden emin biçimde yürürdü. İşini çok önemseyerek yaptığından o eve geldiğinde, bizler  karşısına dizilir, onu izlerdik. Şimdiki gibi hazır enjektör(**)leri yoktu. İspirto ocağınıçıkarıp üstüne ispirto döktüğü pamuğu yerleştirir, yakardı. Metal bir kutunun içine once su, sonra da şırıngayı koyar kaynatırdı. İyice kaynadıktan sonra maşayla kutunun içinden şırıngayı alır, içine bisturi(***) ile ksetiği şişeden ilacı çeker ve havasını aldıktan sonra anneme iğne yapardı.

Yusuf Amca işini bir ayin (ritüel) gibi yapar, biz de izlerdik. Düzgün telâffuzu ve ciddiyetiyle insana güven verirdi.

Ebe Hacer

Pek çok çocuğun doğmasında emeği geçen Ebe Hacer, Haymana Hastanesi’nde görevliydi.

Gece-gündüz sürekli kotururdu. Acil durumlarda eve çağrılır, doğumu evde de gerçekleştirirdi. Gerçekleşmesi zor doğumlarda ise, hamile kadınla Ambulance (Ambulans)’a (o zamanlar Cankurtaran denirdi) biner, Cebeci’deki Ankara Büyük Doğumevi’ne yetiştirirdi.

Büyük Doğumevi’nin adı yıllar sonra değiştirilerek Zekai Tahir Burak Hastanesi oldu.

Ayrıca Hükümet Tabibi de bulunurdu. Acil durumlarda eve çağrıldığında ücreti karşılığında gelir, muayene ederdi.

Haymana Hastanesi

Önce Küçük Cami’nin yanında iki katlı küçük bir hastaneydi. Daha sonra orası otel oldu.

Saraçlara ait Saraç Oteli’nin yanında Gürsoy Oteli’nin karşısında biraz daha büyükçe iki katlı bir hastanemiz vardı. Bahçesinde Cankurtaran sürekli bekler, hastaları gerekli yerlere taşırdı.

Çok işlevseldi. Doktoru, ebesi, hemşiresi ve hasta bakıcılarıyla Haymana’nn can damarıydı.

İğneler, pansumanlar yapılır, dikişler atılır, doğumlar gerçekleştirilirdi. Üst katta hastaların yattığı odalar bulunmaktaydı. Çoğu insanın yolu mutlaka hastaneye düşüyordu. Biz çocukların da oyun kazaları sonucu uğramışlıklarımız vardı…

__________________

*    Steteskop, vücut içinde oluşan sesleri dinlemek için kullanılan tıbbi bir cihaz.

**  Enjektör, bir sıvıyı, özellikle sıvı ya da sıvılaştırılan bir ilacı vücuda vermekte kullanılan, ucunda iğne bulunan basınçlı bir aygıt olup iğne ya da şırınga olarak da bilinir.

*** Bisturi/Bistüri, halk arasında neşter olarak da kullanılan/bilinen ve cerrahi işlemlerde kullanılan bir ameliyat aracı.