KIRKAMBAR

KIRKAMBAR

Zulmün Müzesi

   Ayhan Benli’nin şiir yolculuğuna devam edelim mi? Siz(ler)i bilmem ama ben devam edeceğim. Bu denli güzel, coşkulu, imge dolu, sımsıcak, duygusal ve akıcı şiir yolculuğuna kim devam etmek istemez!

   Kitaba adını veren şiir başlangıçta değil. Sonraya saklamış Benli.

Zulmün müzesi açılmış yüzünde

Dokunduğum her yer acıyor

Aklımda bir cümle söylenip duruyor

“Zalim başka zalim, zulüm aynı zulüm”

Benli gibi ben de soruyorum. Ama ben genele taşıdım. Hiç değişmeyecek mi? Ne zaman müzelik olacak zulüm? Şu yaşadığımız günde, ayda, yılda, çağda?

  “Sokağımız”, “Kalemim”, “Duvarım” ve “Komşum”tümü birinci tekil ağızdan. “Sokağımız”daki hayat ayrıntılarıyla yer alıyor. Gözlemler eşlik ediyor.

“Sokağımız

içinden geçerken, içimizden geçen yanımız” diye bitirdiği dizelerinde bir öykücü gözüyle kayda almış her şeyi, kişiyi, karakteri. Sokağımız’ın öyküsü de olmalı bence! “Kalemim”deki kalem, şairin. Böyle mi olmak zorunda? Aklıma takıldı birdenbire. Soramadan edemedim.

“Duvarım, kanayan yanım

Ah bir konuşsan

Dökülecek sesinin şelalesinden yalnızlığım.”

diyerek biten dizeler “Duvarım”dan. Her bir dize ne derin ne içten ne çok üzerinde düşünülmüş, emek verilmiş! Tasavvur etmeye, tahminde bulunmaya çalışmayın! Benim gibi siz de bulamayacaksınız doğru yanıtı. Okuyun hele bir…

“Yan komşudan gelen sesti huzur” diye başlıyor “Komşum”. Sımsıcak bir kulak misafirliği. Ama zararsız! “Ağlatmayın artık…” diye yakarışı şairin. Bakmayın siz son dizede “Beynimden atlayan onca hayal” deyişine, kaptırın kendinizi şiirin büyüsüne.

  “O ağaçtı, ben yaprak; onsuz bir ayakkabı iziydim sadece” dizesinde anlamını buluyor “Ayakkabı İzi” adlı şiir. Şu tanımlamalara bakın, okuyun ve de hayran kalın:

”Dudağını üzüntüye, gamzesini hınzırlığa boyayan kadın”,

“En gerçek bakışla açardık gözlerimizin kepengini”,

“Hâlâ bekliyor mudur sızısıyla delinen masa örtüsü”,

“Fincanın dibine defnedilmiş kahve telveleri”,

“Ne dersin, hâlâ bekliyor mudur küflenmiş pencerekenarları”.

  “Pas tutmuş eller”, “neşesi sandığa kitlenmiş”, “cümleleri kriz masası” ve “dillerine es veren rüzgârın melodisi”… Hep “Giz”in özgür kalması için!

  Benli’nin “Bakışlarından bir ülke kurulur neredeyse” –Bu cümleye deneme yazılır!- dediği “Asi”yi tanımak ister misiniz?    

  Yüreğime, insanlığın taa derinindeki vicdanına dokunan “Damlalar” bu damlalar:

“Her bulut denizin buharlaşmasıyla oluşmaz,

Bazı bulutlar gözden akan damlalarla oluşur.

Ve genelde bu hüzünlü damlalar başlatır yağmuru.

Acıyı taşıyabilecek bir gökyüzü yoktur çünkü.”

  “Kırmızı Çizgi” filân istemez Benli. Olacaksa da

“Şimdi gidin

Kırmızı çizgilerinizi yavaşça yere bırakın.

Kanla çevirdiğiniz tel örgülerinizi cellâtlarınızın ellerine dolayın

Ve ağlayın sahte gözyaşınızla

 

Bir kedi sevin kucağınızda

Bırakın tırmalasın yüzünüzü

Ve tek kırmızı çizginiz bu olsun” der. Ne de güzel ve anlamlı bir deyiştir Tanrım!

  Benli’nin “Kadınlar”ı, “çocuk” doğurur ve “Bir de ülke.” Onun indinde “İkisi de kutsal”dır. Hepimizin indinde de kutsal olmalıdır. Uyarı bizedir. Anlayanadır.

  “Garip”, Benli’nin bakışını, düşüncesini, anlayışını ele vermektedir. Okuyun hele!

  Bu dileğe katılmamak mümkün değil! Buyurun “Süzgeç”e:

“Süzgeç olmalıydı kalbinde insanların

Tortu gibi kalmalıydı girişinde bütün pislikler.”

  İmgeler denizinde yüzmek bu olsa gerek! Örnek mi? “Neyse”den birkaç tanecik:

”Ay en ışıl hâliyle seyreyliyor bizi

Yıldızlar kar gören çocuklar gibi kayıyor gözümüzde

Gece tozlu şişesiyle eşlik ediyor kadehimize”,

“Sahil, ayakkabımızın limanına dönmüş”,

“Ellerim kilidini kaybetmiş paslı bir kapı gibi” ve

“Güneş sabırsız çocuk gibi boynuzluyor geceyi”.

  “Yitmek”deki

“Kaç, ne zaman, ne kadar sözcüklerini

Neden, nasıl, niçin sözcüklerine tercih ettik.

Katledilmemiz bundan

Yitip gitmemiz bundan” dizeleriyle sorular değişsin ki yitip gitmeyelim demeye getiriyor.

*****

  DİL

Hep dil konuşmaz ki

Parmaklarınla anlatırsan el konuşur

Gözlerini oynatırsan göz konuşur

Saçlarını savurursan saç konuşur

Telleri oynatırsan saz konuşur

Yüreğini oynatırsan aşk konuşur

Hep dil konuşmaz işte

Bazen her şey konuşur

  Nasıl? Yumruk yemiş gibi oldunuz değil mi? Sersemletici. Yaratıcı. Akıcı.

  Bu “Tutsak” bildiğiniz “tutsak”lardan değil, bilesiniz diye uyarıyor şu dizelerle:

“Her sözü devrimsel bir melodi gibi kulaklarımı okşuyor.

‘Hep birlikte ablukayı dağıtacağııız’ diyor bir notasında

Kolları kanatlanıyor

Kelepçesi, madalya seremonisi gibi takılıyor ellerinin boynuna” Son dörtlüğü size bıraktım okuyun diye.

  “Renkler”, renklere adanmış dizelerden örülmüş bir şiir. Ressam gibi yol alınmış. Boyalar “ikiyüzlülük”le, “şiddet”le, “savaş”la, “ciddi”likle eşlendirilmiş. En sonunda da “rol yapma”yan, “neyse o” olan yeşil’de karar kılınmış. Toplumsal içerikle bezenmiş “renkler” akıldakalıcı olmuş!

*****

  Benli “Uyan” şiirinin sonundaki

“Demem o ki

Ne yerde yatanın adıdır Alparslan

Ne yerde yatanın adıdır Baran

Orada kanlar içinde

Orada derdi ile yatan, insandır insan.”  dizeleriyle sesleniyor. Hayır! Hayır! Haykırıyor. Şairin insandan yana olanı, barıştan yöne bakanı makbulümüz olmalıdır hep.

  “Yatırım”ını

“Güneş gören bir şiire

Zamanla değerlenecek bir resme

Ve deniz kenarındaki bir romana” “yapan ne de az” deyip yine incelikle eleştiriyor bizi Benli! Hiç gocunmaya gerek yok. Payı(m)nıza düşeni almaktan başka ne yapabiliriz?

  Arada bir “Küfür” dolar ya insan! Benli’nin içine de dolmuş. Bakalım ne diyor?

“İçimle yığınla küfür dolmuş.

Ranzalarda ikişerli üçerli

Hepsinde bir genel af beklentisi.

Yüzünü yüzüne vurmak için yüzsüzlerin.

Yumruğunu sıkıyor bütün küfürlerim.”

   Anlamda, anlatışta, söyleyişte derinlik bu işte!

SAHNE

Kalbimi tiyatro sahnesi sandı

Oynadı, oynadı, oynadı

Ta ki sahneyi kanatana kadar

  Esas “Güzellikler” bunlar olmalı diyeceğinizi umuyorumokuyunca:

GÜZELLİKLER

Hayvanlar evde değil, doğada güzel.

Kuşlar kafeste değil, havada güzel,

Balıklar akvaryumda değil, denizde güzel.

İnsanlar kavgada değil, barışta güzel.

*****

   Benli, bu şiir kitabında yine yeni aforizmalarına “Hayata Dair” başlığı altında yer vermiş. Toplam 75 tane. İçinden seçmekte zorlandıklarımı paylaşıyorum:

KÖRLÜK

Gözün gördüğü düşünmeye engel değildir ama düşüncenin körlüğü görmeke engeldir.

DÜŞÜNMEK

Bazı insanlar konuştuklarının onda birini düşünseler, düşündüklerinin onda birini bile konuşmazlar.

ÜLKE

Geri kalmış ülke yoktur; geri zekâlılar tarafından yönetilen ülke vardır.

KARAKTER

Karakterli halktan karaktersiz iktidar çıkmaz.

ACI

Acıyı iyi insanlar çeker.

Kötülerin çektikleri hırs ve ego arası bir duygudur.

YOBAZ

Dünyanın en kısa eteği bir yobazın aklından daha kısa olamaz.

BATAKLIK
Bataklık sadece çamurdan mı olur?

İnsanlığını yitirmişse akıl, elbet orası da bataklık olur.

UMUT

Umudu diri tutan sabırdır; sabrı diri tutan da umut.

SES

Ses ses üzerine bindiğinde kargaşa olur.

Ses sesi beklediğinde saygı olur.

Ses ses ile bütünleştiğinde muhabbet olur.

Ses sesi titrettiğinde aşk olur.

IRKÇILIK

Irkçılık, bilgisizliğin ve kişiliksizliğin kesiştiği noktadır.

MAHARET

Maharet aynı espriye gülebilmek değil, aynı acıya ağlayabilmektir.

BASKI

Baskıcı düzen direnmeyi öğretir, direnmek de insan olmayı. Boyun eğdikçe çirkinleşen, direndikçe güzelleşen bir canlı türüdür insan.

KAPİTALİZM

Kapitalizm umutların tecavüzcüsüdür.

RAHATLIK

Rahat uyur yatağında rahat uyutmayanlar.

OKUMAK

Okuduğun kadar değil anladığın kadar okumuşsundur.

SATILIK

Parası olan insanı satın almak, parası olmayan insanı satın almaktan daha kolaydır.

 

  İyi okumalar. Benli’nin yüreğine, bilincine, vicdanına sağlık!